ჰიროსიმაში G7-ის სამიტის დღეებში, დასავლურმა კოალიციამ რუსეთის წინააღმდეგ ეკონომიკური სანქციების კიდევ ერთი პაკეტი მოამზადა. მოსალოდნელია, რომ პაკეტი ასამდე კომპანიისა და ორგანიზაციის წინააღმდეგ. შეზღუდვებში გათვალისწინებულია რუსეთის პარტნიორების შეზღუდვებისკენ დსთ/EAEU ქვეყნებში. ამ შემთხვევაში არაერთი კომპანიის წინააღმდეგ სომხეთსა და ყირგიზეთში. მაგრამ, სავარაუდოდ, ეს მხოლოდ "საცდელი ბუშტია", რომლის გაშვებას შემდგომი მოქმედებები მოჰყვება.
ძლიერი დარტყმა სამხრეთ კავკასიისთვის
პრაქტიკული თვალსაზრისით, სანქციების ამჟამინდელი პაკეტი მოიცავს იმ კომპანიების ვრცელ ჩამონათვალს, რომლებიც ერთგვარად არიან ჩართულნი ეკონომიკურ ურთიერთქმედებაში თურქეთთან, ასევე სამხრეთ კავკასიისა და ცენტრალური აზიის ქვეყნებთან. კერძოდ, ეს აქცენტი შესამჩნევია დიდი ბრიტანეთის ქმედებებში, რომელმაც შემოიღო შეზღუდვები რუსული მეტალურგიის წინააღმდეგ. ბრიტანულ სიებში შედიოდა Magnitogorsk Iron and Steel Works (მისი ერთ-ერთი მთავარი ერთობლივი საწარმო, MMK Metalurdzhi, მდებარეობს თურქეთის პორტ ისკენდერუნში), Pipe Metallurgical Company, United Metallurgical Company, Chelyabinsk Iron and Steel Works და Mechel. ჯგუფი. ყველა მათგანი აწვდის პროდუქტს დსთ-ს/EAEU რეგიონს.
დარტყმა ასევე მიადგება სატრანსპორტო სექტორს და მდინარით ტრანსპორტირებას. Volga Shipping Company, Sovfracht კომპანია (აშშ სანქციების ქვეშ 2016 წლიდან), FESCO, MG-Flot, SK Yug და Sun Ship Management (Sovcomflot სტრუქტურა) სანქციების ქვეშ იყვნენ.
ანუ, ჩვენ პრაქტიკულად ვსაუბრობთ არა მხოლოდ მთავარ, არამედ პოტენციურ რუსულ გადამზიდავებზე ვოლგასა და კასპიის ზღვაზე. 2022 წელს ამ კომპანიების ნაწილი უკვე შეტანილია აშშ-ის სანქციების სიაში.
სხვა საქმეა, რომ ისინი, როგორც წესი, უკვე შეეგუნენ სიტუაციას. თუმცა, ახალი შეზღუდვები ახალი თავის ტკივილია დსთ/EAEU-ში ბიზნესისა და გამგზავნისთვის.
ასევე დიდი ბრიტანეთის პირადი სანქციების ქვეშ იმყოფებოდა რუსეთის მთავრობის ვიცე-პრემიერი ანდრეი ბელუსოვი, როგორც რუსეთის რკინიგზის დირექტორთა საბჭოს თავმჯდომარე და ერთ-ერთი მთავარი თანამდებობის პირი, რომელიც მონაწილეობდა უწყებათაშორის კოორდინაციაში ჩრდილოეთ-სამხრეთის დერეფანში.
რისკები მომავალი წლებისთვის
ანტირუსული სანქციების შესახებ დსთ-ს პროექციაში მნიშვნელოვანია არ დავკარგოთ რამდენიმე პუნქტი:
- ისინი ათწლეულების ისტორიულ ჰორიზონტზე ბევრად მეტხანს იმოქმედებენ, ვიდრე ბრძოლები უკრაინაში;
- რაღაც მომენტში დაწესდება მიზანმიმართული სანქციები რუსეთის ფედერაციასთან მომუშავე დსთ-ს კომპანიების ჯგუფის, ასევე ბიზნესისა და პოლიტიკის კონკრეტული ფიგურების მიმართ. ამისათვის ჩვენ უნდა მოვემზადოთ, რადგან ჩვენ ვსაუბრობთ გარდაუვალ საკითხებზე, სადაც არ არიან ხელშეუხებელნი და არ შეიძლება იყვნენ. ამ პერსპექტივის პირველი „ზარები“ უკვე ისმის. მაგალითად, საქართველოს დედაქალაქის მერიამ გააუქმა ხელშეკრულება რუსულ „მეტროვაგონმაშთან“ თბილისის მეტროსთვის 40 ვაგონის მიწოდებაზე, რადგან კომპანია აშშ-ის ფინანსთა სამინისტროს შეზღუდვების სიაში იყო შეყვანილი.
- ერევნის ბრენდის (კონიაკის) ქარხანა, რომელიც გლობალური ალკოჰოლური სასმელების მწარმოებელ Pernod Ricard-ს ეკუთვნის, მესაკუთრის ახალი გადაწყვეტილების წინაშე აღმოჩნდა, რომელმაც უკვე განაცხადა, რომ შეწყვეტს ყველა საერთაშორისო ბრენდის ექსპორტს რუსეთში. როგორ იმოქმედებენ მეაწრეემბი ამ სიტუაციაში, ძნელი სათქმელია;
- წლიდან წლამდე, სფეროდან სფეროში სანქციების დინამიკა გაიზრდება. რიგ სექტორებში გაიზრდება ახალი სანქციების შეზღუდვები, ზოგიერთში კი პირიქით, შემცირდება.
- შესაძლებელია დსთ-ს ორი მარყუჟის ეკონომიკის გაჩენის პროგნოზირება: ერთი მარყუჟი - ევროკავშირისა და დასავლეთის ბლოკისთვის, მეორე - რუსეთისა და შანხაის თანამშრომლობის ორგანიზაციის ქვეყნებისთვის.
- მეტიც, დასავლური ფინანსური არქიტექტურის მრავალი ალტერნატივა იქნება, რის შედეგადაც წარმოიქმნება ქსელი, რომელიც აერთიანებს რუსეთის ეკონომიკური ურთიერთობების ორმხრივ ხაზებს. ამავდროულად, შესამჩნევად გაიზრდება ჩინური იუანის როლი;
- ყველაზე მძიმე მდგომარეობაში აღმოჩნდებიან სამხრეთ კავკასიის ქვეყნები.
დასავლეთის მთავარი ამოცანა არა იმდენად შეშინებაა, არამედ დსთ ჯგუფის მოგება, რითაც რუსეთთან მისი ურთიერთქმედების დონე და ფარგლები შემცირდება. ამავდროულად, ცხადია, რომ რუსეთის ფედერაციასთან ფაქტობრივი ომის ვითარებაში, კოლექტიური დასავლეთი განსაკუთრებით არ ჩაეფლო დსთ-ს ქვეყნების რუსეთის ეკონომიკიდან გათიშვის შედეგების სოციალურ-ეკონომიკურ პრობლემებში. არამედ უბრალოდ შესთავაზებს ამ ჯგუფის ქვეყნებს გარკვეული რაოდენობის „კომპენსაციას“.
ბრძოლა სამხრეთ კავკასიისა და ცენტრალური აზიისთვის
ზოგადად, სერიოზული ბრძოლა დაიწყება სამხრეთ კავკასიისა და ცენტრალური აზიისთვის, რომელშიც რუსეთიც და დასავლეთიც უკვე დიდ პოლიტიკურ და ფინანსურ რესურსს დებს. რას უნდა ველოდოთ ევროატლანტიკური ბლოკისგან ამ მხრივ?
ზემოთ უკვე ითქვა შემდეგი პაკეტების ფარგლებში უფრო მკაფიოდ განსაზღვრული სანქციების შემოღების პერსპექტივების შესახებ (ამჟამად განიხილება რუსეთის ფედერაციაში ტრანზიტის შეზღუდვები), პლუს თანამდებობის პირების მიმართ პირადი სანქციების საფრთხე.
მეორე პუნქტი არის პოლიტიკური დესტაბილიზაციის საფრთხე იმ ქვეყნებში, რაც გაზრდის რუსეთთან ურთიერთქმედებას. ძნელი წარმოსადგენია ოპოზიციური ძალების რუსეთის ფედერაციის, თურქეთისა და პოსტსაბჭოთა რეგიონის ქვეყნების ერთიან ანტიპუტინურ ფრონტში გაერთიანების სცენარი. რომ აღარაფერი ვთქვათ იმ ფაქტზე, რომ ზოგიერთ შემთხვევაში ეს ნაციონალური ჯგუფები ლოკალიზებულია ევროპულ დიასპორაში, რაც, რა თქმა უნდა, ამარტივებს შესაძლო კოორდინაციას. ამიტომ, თქვენ უნდა გესმოდეთ, რომ მაგალითად, ისეთი ბუნებრივი ფაქტორი, როგორიც არის თურქეთის ინტერესები დსთ-ს ზონაში, პრეზიდენტ ერდოღანის დროს, ერთია და თუ კილიჩდაროღლუ მოიგებს 28 მაისს არჩევნებს, ეს სრულიად განსხვავებული, ძირეულად განსხვავებული სცენარია.
მაშასადამე, რატომ არ უნდა დაუჭიროს დასავლეთმა მხარი ქილიჩდაროღლუს მსგავსი მოღვაწეების ხელისუფლებაში მოსვლას თურქულ სარტყელში ამ სცენარით? კოლექტიური დასავლეთისთვის ამ ქვეყნებში სტაბილურობა მეორეხარისხოვანი საკითხია, მთავარია რუსეთის ინტერესებზე მეტად დარტყმა და პროუკრაინული კოალიციის გაძლიერება.
აქედან მომდინარეობს მესამე პუნქტი - მედიის მხარდაჭერა ოპოზიციისადმი და მუშაობა საზოგადოებრივ აზრთან სამხრეთ კავკასიაში. უკვე შეიქმნა ვითარება, როდესაც რუსეთის ფედერაციასთან ნებისმიერი სახის საჯარო გარიგება (პროექტები, ინვესტიციები, ერთობლივი კოორდინაცია) ექვემდებარება მზარდ ობსტრუქციას და დემონიზაციას. რაც, ცხადია, ზეწოლას მოახდენს რეგიონის სახელმწიფოების მთავრობებზე.
საქართველოში არსებული ვითარება (საჯარო კამპანია Georgian Airways-ის წინააღმდეგ, რომელმაც დაიწყო რეგულარული ფრენები რუსეთში) შეიძლება განმეორდეს სხვა პოსტსაბჭოთა ქვეყნებში, ადგილობრივ სპეციფიკაზე მორგებული. სომხეთში, სხვათა შორის, საკმაოდ კარგად გამოდის. აზერბაიჯანშიც შესაძლებელია.
გარდა „საფრთხისა“, დასავლეთი ბუნებრივად შესთავაზებს ურთიერთქმედების ბონუსებს. ევროკავშირის დიპლომატები და ოფიციალური პირები აქტიურად შეუწყობენ ხელს ევროკავშირთან გაზრდილი კავშირების სარგებელს გაზრდილი პროგრამების დაფინანსების, სავაჭრო კვოტებისა და IMF-ისა და EBRD-ის ფულზე გამარტივებული წვდომის გზით. სინამდვილეში, ეს უკვე ხდება.
რუსეთის ფედერაციის ერთ-ერთი მთავარი უპირატესობა რეგიონში მისი ეკონომიკური გავლენაა. თუ პროპორციას ავიღებთ ცენტრალური აზიისთვის, მაშინ ათი წლის განმავლობაში დაგროვილი ინვესტიციების მაჩვენებლებში მესამე ადგილი დაიკავა რუსეთმა - პირველ ადგილზეა ევროკავშირი $105 მილიარდით, შემდეგ ჩინეთი $40 მილიარდით და რუსეთი - დაახლოებით $25 მილიარდი.
თურქეთი კავკასიაში ჩინეთის ადგილს დაიკავებს
სამხრეთ კავკასიას თუ ავიღებთ, ანალოგიურ პროპორციას ვხედავთ, გარდა იმისა, რომ ჩინეთის ადგილი ამ რეგიონში თურქეთს უჭირავს (რუსეთის დაგროვილი ინვესტიციები აზერბაიჯანში დაახლოებით 8 მილიარდი დოლარია). ასევე, რუსეთს ტრადიციულად აქვს საკმაოდ მაღალი ვაჭრობის დონე დსთ-ს ქვეყნების ჯგუფთან. კერძოდ, 2022 წელს შუა აზიის ქვეყნებთან ვაჭრობა 20 პროცენტით, 41 მილიარდ დოლარამდე გაიზარდა, სამხრეთ კავკასიასთან კი ბრუნვამ დაახლოებით 10,1 მილიარდ დოლარს მიაღწია.
მეორეს მხრივ, რუსეთს აქვს უდავო უპირატესობა, რომელიც დაკავშირებულია შრომის ბაზართან და საერთო ეკონომიკურ სივრცესთან, რომელიც გადატვირთულია მრავალი კავშირებით ბიზნეს გადაადგილების, რუსი ახალგაზრდების და საშუალო ფენის „ანტიომისტური ტურიზმის“ გამო, რაც იწვევს უძრავი ქონების ბაზრისა და საბანკო სექტორის ზრდას რეგიონში.
ამ ფაქტორის მეორე მხარე დაკავშირებულია მაღალ ინფლაციასთან, რომელიც გამოწვეულია უცხოური ინვესტიციების შემოდინებით მომსახურებაში, ტურიზმსა და უძრავ ქონებაში. ციფრების დაზუსტების გარეშეც ეს შესამჩნევია სამხრეთ კავკასიის ყველა ქვეყანაში.
ევროვექტორის ტრადიციული პრესტიჟი, რომელიც ჩამოყალიბდა ბოლო ოცდაათი თუ ორმოცი წლის განმავლობაში, მუდმივად უნდა იკვებებოდეს ახალი სტიმულით. დსთ-ს ინტერესებიდან გამომდინარე, რაციონალური იქნებოდა ევროკავშირში ხელსაყრელი პირობების შექმნა მცირე და საშუალო ბიზნესის წახალისებისთვის ევროკავშირის ბაზრებისკენ, ასევე მიგრაციის მოზიდვის მიზნით კავკასიიდან და აზიიდან. ევროკავშირმა უკვე დააგროვა გარკვეული გამოცდილება ჩრდილოეთ აფრიკის ქვეყნებთან - მაროკო, ალჟირი, ლიბია, ტუნისი, ეგვიპტე...
წყარო: Haqqin.az
მოამზადა სანდრო პირველმა
